Türkiye'de deprem riski her zaman gündemdeyken, Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir'den önemli bir uyarı geldi. Sözbilir, Türkiye genelinde "deprem üretme zamanı gelmiş" olarak nitelendirdiği 30 fay tespit ettiklerini açıkladı. Bu açıklama, özellikle risk altında bulunan bölgelerde yaşayan vatandaşlar arasında büyük bir endişe yarattı.

Türkiye'deki Fay Hatları Mercek Altında

Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından Türkiye'deki fayların durumunu belirlemek amacıyla kapsamlı bir çalışma başlattıklarını belirtti. Bu çalışma sonucunda, Türkiye'de 2011 yılından bu yana tanımlanan 485 fay arasında, "sismik boşluk" olarak adlandırılan ve deprem üretme potansiyeli yüksek olan 30 fayın tespit edildiği açıklandı. Sismik boşluklar, uzun süredir deprem üretmeyen ve dolayısıyla enerji biriktiren fay hatları olarak tanımlanıyor.

Sözbilir, fayların geçmişteki deprem aktivitelerini ve tekrarlama aralıklarını incelediklerini vurgulayarak, şu önemli bilgileri paylaştı:

• Son 125 yılda deprem yaşanmamış faylar, stres biriktirme potansiyeli taşıyor.
• Paleosismoloji yöntemiyle fayların geçmiş deprem aktiviteleri belirleniyor.
• Deprem tekrarlama aralığı ile en son deprem arasındaki süre karşılaştırılarak risk değerlendirmesi yapılıyor.

Bu kıstaslar doğrultusunda yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türkiye genelinde 30 fayın her an deprem üretebilecek durumda olduğu tespit edildi.

Hangi Bölgeler Risk Altında?

Prof. Dr. Hasan Sözbilir, risk altında bulunan bölgeleri ve fay hatlarını şu şekilde sıraladı:

• İstanbul'un güneyindeki Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentleri
• Akdeniz ve Ege Denizi'ndeki belirli faylar
• Batı Anadolu'da İzmir Tuzla, Gökçeyazı segmentli Balıkesir, Eskişehir fayları
• Orta Anadolu'da Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet fayları
• Kuzey Anadolu Fayı üzerindeki Erzincan, Bingöl tarafındaki Yedisu Fayı
• Doğu Anadolu'da Malatya, Ovacık fayları
• Güneydoğu Anadolu bindirme kuşağındaki Şirvan, Cizre ve Yüksekova fayları

Bu bölgelerde yaşayan vatandaşların deprem riskine karşı daha dikkatli ve hazırlıklı olmaları gerekiyor.

Belediyelere Uyarılar Yapıldı

Hazırladıkları raporları ilgili belediyelere teslim ettiklerini belirten Sözbilir, belediyelerin fay sakınım bantları oluşturarak yapılaşmayı kısıtlaması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, fay hatları üzerindeki mevcut yapıların deprem riskine karşı incelenmesi ve hasar alma olasılığı yüksek binaların kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Prof. Dr. Sözbilir, "Fay sakınım bandı dediğimiz bantlarla, bu fayların üzerindeki yapılaşmanın engellenmesi, kısıtlanması gerekiyor. Fayların üzerinde yapı stoku varsa bunların bu fay kırıldığında yapacağı hareketin bina anlamında ne ifade ettiğini ortaya koymak gerekiyor. Hasar alma yüzdesi yüksekse binanın kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesi gerekiyor" dedi.

Türkiye'nin deprem gerçeğiyle yüzleştiği bu günlerde, Prof. Dr. Hasan Sözbilir'in açıklamaları büyük önem taşıyor. Özellikle risk altındaki bölgelerde yaşayan vatandaşların ve yerel yönetimlerin bu uyarılara kulak vermesi, olası bir depremin yıkıcı etkilerini en aza indirmek için kritik bir adım olacaktır. Unutulmamalıdır ki, deprem değil, binalar öldürür. Bu nedenle, yapı güvenliğinin sağlanması ve deprem bilincinin artırılması hayati önem taşımaktadır.