Gelişen tıp teknolojileri, kanser tedavisinde devrim niteliğinde değişikliklere yol açıyor. Özellikle bireyselleştirilmiş tedaviler, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyerek hastalara umut ışığı oluyor. Bu tedavilerde öne çıkan genetik haritalama yöntemi, tedavi başarısını artırırken yan etkileri de en aza indiriyor.
Kanserde Bireyselleştirilmiş Tedavi Nedir?
Bireyselleştirilmiş tedavi, her bireyin kendi ihtiyaçlarına ve özelliklerine göre uyarlanmış bir tedavi yaklaşımını ifade eder. Bu yaklaşım, Amerika Gıda ve İlaç Denetleme Ajansı tarafından "doğru kişinin, doğru zamanda, doğru dozda, doğru ilaç ile tedavi edilmesi" olarak tanımlanıyor. Daha geniş bir perspektifle bakıldığında, bireyselleştirilmiş tedavi, hastanın tıbbi bakımının her aşamasında (önleme, tanı, tedavi ve takip) kişisel tercihlerini de dikkate alarak şekillendirilmesini kapsar.
Bayındır Söğütözü Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ece Esin, bireyselleştirilmiş tedavilerin kanser tedavisinde devrim yarattığını belirtiyor. Genetik haritalama sayesinde en uygun tedavinin belirlendiğini, böylece başarı oranının yükseldiğini ve yan etkilerin önlendiğini vurguluyor.
Genetik Haritalama ile Kanser Tedavisinde Yeni Bir Dönem
Kanser hücreleri, her bireye özgü genetik şifreler taşır. Bu nedenle, kanser tedavisinde genetik haritalama büyük önem taşır. Doç. Dr. Ece Esin, "Genetik haritalama sayesinde kanserli hücrelerin yapısı detaylı bir şekilde incelenerek, hangi tedavi yönteminin hastaya en uygun olduğu belirlenebiliyor," diyor. Ayrıca, hastalığın seyri sırasında uygulanan moleküler genetik testler sayesinde, hangi kemoterapi ilacının hangi hastada daha faydalı olabileceği dahi saptanabiliyor. Bu sayede, hastanın hedefe yönelik tedaviden göreceği fayda en üst düzeye çıkarılabiliyor.
Genetik testler, kanserli hücrelerin hangi tedaviye daha iyi yanıt vereceğini öngörerek tedavinin etkinliğini artırır ve hastaları gereksiz tedavi yükünün olumsuz etkilerinden korur. Bireyselleştirilmiş tedaviler ile hastanın kansere neden olan hücrelerine yönelik genetik haritaları çıkartılarak hastaların genetik şifreleri çözülüyor. Son yıllarda kanserin çoğalma yollarını keserek tümör hücrelerinin ölümüne yol açan son derece etkili 'akıllı ilaç' ya da 'hedefe yönelik ilaç' olarak da adlandırılan tedavilerin keşfedilmesi kanser tedavisinde yeni bir çığır açtı. Bireyselleştirilmiş tedavi sayesinde hastaların kanser dokusu veya kanında dolaşan tümör DNA’sı incelenerek hedefe yönelik tedavilere uygunluk tespit edilebiliyor.
Hedefe yönelik tedavi kararının nasıl verildiğini anlatan Doç. Dr. Esin, "Günümüzde moleküler patoloji olarak adlandırılan hassas gen analiz yöntemleri ile kanserleşme sürecinde ana rol alan gen bozuklukları saptanmaya çalışılır. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak, günümüze kadar yapılan çalışmalar ve elde var olan hedefe yönelik tedavi ilaçları gözden geçirilerek multidisipliner onkoloji ekibince bu durum değerlendirilir ve hastaya uygun tedavi seçeneğine karar verilir," diyor.
Hangi Kanser Türlerinde Genetik Tarama Yapılıyor?
Bazı moleküler genetik testler ülkemizde de uygulanabilirken, çoğu geniş panel testleri Amerika ve Avrupa'daki bazı merkezlerde inceleniyor. Doç. Dr. Ece Esin, "İsteyen hastaların kan ya da biyopsi örnekleri bu laboratuvarlara gönderilip alınan sonuçlara göre tedavileri planlanıyor," diyor. Genetik testler, başta akciğer, meme, kalın bağırsak, böbrek ve melanom gibi kanser türlerinde kullanılıyor. Ayrıca, bu genetik haritalama yöntemi ile immünoterapi tedavilerinin de ne derece etkili olabileceği belirlenebiliyor.
Kanser tedavisinde genetik haritalama ve bireyselleştirilmiş tedavi yaklaşımları, hastaların yaşam kalitesini artırma ve tedavi başarılarını yükseltme potansiyeli taşıyor. Bu sayede, her hasta için en uygun tedavi yöntemleri belirlenerek kanserle mücadelede daha etkili sonuçlar elde edilebiliyor.
